Dynamics 365 Business Central: การใช้ Protected Variables เพื่อสร้างความยืดหยุ่นและปลอดภัยใน AL Programming

ในการเขียนโปรแกรมด้วยภาษา AL (Application Language) สำหรับ Microsoft Dynamics 365 Business Central การควบคุมการเข้าถึงตัวแปรเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยให้โค้ดมีความปลอดภัยและสามารถจัดการได้ง่ายขึ้น หนึ่งในวิธีการควบคุมการเข้าถึงตัวแปรคือการใช้ตัวแปรประเภท Protected ซึ่งช่วยให้เราสามารถควบคุมการเข้าถึงตัวแปรได้ตามต้องการ ในบทความนี้ เราจะมาเจาะลึกถึงการใช้งานตัวแปร Protected พร้อมตัวอย่างการใช้งาน รวมถึงข้อดีและข้อเสียของการใช้ตัวแปรประเภทนี้

อะไรคือตัวแปร Protected?

ตัวแปร Protected ในภาษา AL คือ ตัวแปรที่สามารถเข้าถึงได้เฉพาะในออบเจ็กต์ที่ประกาศตัวแปรนั้น และในออบเจ็กต์ที่สืบทอดมาจากออบเจ็กต์นั้น ๆ เท่านั้น (Only accessible within the object where it’s declared and in its subclasses) นั่นหมายความว่าโค้ดที่อยู่นอกออบเจ็กต์ที่ไม่ได้สืบทอดจากออบเจ็กต์นั้นจะไม่สามารถเข้าถึงตัวแปรนี้ได้

การประกาศและใช้งานตัวแปร Protected

ในการประกาศตัวแปร Protected ในภาษา AL คุณสามารถทำได้โดยการเพิ่มคีย์เวิร์ด protected ก่อนการประกาศตัวแปร ตัวอย่างเช่น:

protected var
ShowSensitiveData: Boolean;

ในตัวอย่างนี้ ตัวแปร ShowSensitiveData สามารถถูกเข้าถึงได้เฉพาะในออบเจ็กต์ที่ประกาศตัวแปรนี้ รวมถึงออบเจ็กต์ที่สืบทอดมาจากออบเจ็กต์นี้เท่านั้น

ตัวอย่างการใช้งาน Protected Variables ในภาษา AL

สมมุติว่าเราต้องการสร้างฟีเจอร์ใหม่สำหรับการแสดงข้อมูลที่สำคัญในระบบ ซึ่งข้อมูลนี้จะถูกแสดงเฉพาะในบางสถานการณ์เท่านั้น

สร้าง Table ใหม่

table 50100 "Sensitive Data"
{
    DataClassification = ToBeClassified;
    fields
    {
        field(1; "Entry No."; Integer)
        {
            DataClassification = SystemMetadata;
            AutoIncrement = true;
        }
        field(2; "Customer No."; Code[20])
        {
            DataClassification = CustomerContent;
        }
        field(3; "Sensitive Info"; Text[100])
        {
            DataClassification = ToBeClassified;
        }
    }

    keys
    {
        key(PK; "Entry No.")
        {
            Clustered = true;
        }
    }
}

ในตัวอย่างนี้ เราได้สร้างตารางใหม่ชื่อว่า Sensitive Data เพื่อเก็บข้อมูลที่สำคัญ เช่น Sensitive Info ที่เกี่ยวข้องกับลูกค้า

สร้าง Page ใหม่

page 50101 "Sensitive Data List"
{
    PageType = List;
    SourceTable = "Sensitive Data";
    ApplicationArea = All;

    layout
    {
        area(content)
        {
            repeater(Group)
            {
                field("Entry No."; "Entry No.")
                {
                    ApplicationArea = All;
                }
                field("Customer No."; "Customer No.")
                {
                    ApplicationArea = All;
                }
                field("Sensitive Info"; "Sensitive Info")
                {
                    ApplicationArea = All;
                    Visible = ShowSensitiveData; // ใช้ตัวแปร Protected ควบคุมการแสดงผล
                }
            }
        }
    }

    actions
    {
        area(Processing)
        {
            action("Toggle Sensitive Info")
            {
                Caption = 'Show/Hide Sensitive Info';
                ApplicationArea = All;
                trigger OnAction()
                begin
                    ShowSensitiveData := not ShowSensitiveData;
                    CurrPage.Update(false);
                end;
            }
        }
    }

    trigger OnOpenPage()
    begin
        ShowSensitiveData := false; // ซ่อนข้อมูลที่สำคัญโดยเริ่มต้น
    end;

    protected var        
    ShowSensitiveData: Boolean;
}

ในเพจ Sensitive Data List เราได้ใช้ตัวแปร Protected ชื่อว่า ShowSensitiveData เพื่อควบคุมการแสดงผลของฟิลด์ Sensitive Info ข้อมูลนี้จะถูกซ่อนโดยค่าเริ่มต้น และจะถูกแสดงเมื่อผู้ใช้กดปุ่ม Toggle Sensitive Info

สร้าง Page Extension เพื่อขยายฟังก์ชัน

pageextension 50102 "Sensitive Data List Ext" extends "Sensitive Data List"
{
    actions
    {
        addlast(Processing)
        {
            action("Reset Sensitive Info Visibility")
            {
                Caption = 'Reset Visibility';
                ApplicationArea = All;
                trigger OnAction()
                begin
                    ShowSensitiveData := false;
                    CurrPage.Update(false);
                end;
            }
        }
    }
}

ใน Page Extension นี้ เราได้เพิ่มปุ่ม Reset Sensitive Info Visibility ซึ่งจะทำการซ่อนข้อมูล Sensitive Info ทุกครั้งที่ผู้ใช้กดปุ่มนี้

ตัวอย่างผลลัพธ์

ข้อดีของการใช้ Protected Variables ในภาษา AL

1. การควบคุมการเข้าถึง (Access Control):
   • ตัวแปร Protected ช่วยให้คุณสามารถกำหนดได้ว่าตัวแปรจะถูกเข้าถึงได้จากที่ไหนบ้าง เฉพาะภายในตัวโค้ดหรือจากออบเจ็กต์ที่สืบทอด (Inheritance) มาเท่านั้น ข้อมูลสำคัญจึงไม่ถูกแก้ไขโดยไม่จำเป็น
2. การสืบทอด (Inheritance):
   • ออบเจ็กต์ย่อยสามารถใช้ตัวแปร Protected จากออบเจ็กต์หลักได้อย่างอิสระ ช่วยให้สามารถเพิ่มฟังก์ชันการทำงานใหม่ ๆ โดยใช้ข้อมูลที่ถูกปกป้องในออบเจ็กต์หลักได้อย่างมีประสิทธิภาพ
3. การออกแบบโค้ดที่ยืดหยุ่น (Flexible Code Design):
   • ตัวแปร Protected ทำให้คุณสามารถสร้างโค้ดที่ยืดหยุ่น โดยการเก็บข้อมูลและฟังก์ชันการทำงานในออบเจ็กต์หลัก แล้วสืบทอดและใช้งานในออบเจ็กต์ย่อย ซึ่งช่วยลดการทำซ้ำโค้ด (Code Duplication)
4. ลดข้อผิดพลาด (Reduced Errors):
   • เนื่องจากตัวแปร Protected จะไม่สามารถเข้าถึงได้จากภายนอกออบเจ็กต์หรือออบเจ็กต์ที่ไม่ได้สืบทอด การลดการเข้าถึงตัวแปรที่ไม่จำเป็นจะช่วยลดโอกาสในการเกิดข้อผิดพลาดในโค้ด

ข้อเสียของการใช้ Protected Variables ในภาษา AL

1. ความซับซ้อนในการจัดการ (Complex Management):
   • การใช้ตัวแปร Protected อาจทำให้โค้ดซับซ้อนขึ้น โดยเฉพาะเมื่อมีออบเจ็กต์ย่อยหลายออบเจ็กต์สืบทอดจากออบเจ็กต์หลัก ผู้พัฒนาต้องเข้าใจโครงสร้างการเข้าถึงข้อมูลทั้งหมด ทำให้การบำรุงรักษาโค้ดยากขึ้น
2. การพึ่งพาคลาสหลัก (Base Class Dependency):
   • เมื่อออบเจ็กต์ย่อยพึ่งพาตัวแปร Protected จากออบเจ็กต์หลัก หากออบเจ็กต์หลักมีการเปลี่ยนแปลง จะต้องมีการปรับปรุงโค้ดในออบเจ็กต์ย่อยให้สอดคล้องกัน ซึ่งอาจเพิ่มงานในการบำรุงรักษา
3. การใช้ที่ไม่จำเป็น (Unnecessary Usage):
   • หากมีการใช้ Protected โดยไม่จำเป็น เช่น ประกาศตัวแปร Protected ที่ไม่ต้องการความปกป้อง อาจทำให้โค้ดยุ่งยากโดยไม่จำเป็น ซึ่งควรใช้ Protected เฉพาะในกรณีที่จำเป็นจริง ๆ เท่านั้น
4. ความยุ่งยากในการขยาย (Complicated Extensions):
   • เมื่อมีการสืบทอดตัวแปร Protected หลายชั้น อาจทำให้โค้ดยุ่งยากในการเข้าใจและขยายฟังก์ชันใหม่ ๆ เนื่องจากต้องติดตามว่าแต่ละออบเจ็กต์ใช้ตัวแปรเหล่านี้อย่างไร